Felle kritiek op AIVD-premier Schoof: 'Rechtsstaat in gevaar'
Er zijn zorgen over voormalig AIVD-baas Dick Schoof als nieuwe premier. In een Kamerdebat vorige week voerde Schoof namelijk zijn AIVD-kennis op om de oorlog tegen Rusland te verantwoorden - iets waarop de Kamer hem niet kan controleren. 'Zo breng je de rechtsstaat pas echt in gevaar', zo oordeelt journalist Joost Niemöller.
Schoof staat als een huis achter Oekraïne. Dit benadrukte hij vorige week nogmaals in een nieuw Kamerdebat. Als FVD-leider Thierry Baudet vraagt waarom Schoof zo erg Okraïne steunt, wijst Schoof op zijn AIVD-verleden. "Het heeft te maken met wat ik de afgelopen jaren heb gedaan. Ik heb met Frans Timmermans nog een verleden waarin we samen bezig zijn geweest met MH17", zegt hij. "Ik ben ervan overtuigd dat het in het belang van de Nederlandse veiligheid is dat die Russische agressie wordt gestopt."
De premier zegt dat hij, vanuit zijn AIVD-achtergrond, genoeg gevaar ziet in Rusland. Tegelijkertijd wil hij niets loslaten over wat hij heeft gezien, aangezien dit geheime informatie is. "Ik heb veel gezien van Russische agressie, ook gericht op de Nederlandse samenleving. En een aantal van die voorbeelden - dat weet u dondersgoed, meneer Baudet - is geheim. Er zit veel agressie, uiteindelijk gericht op potentiële sabotage van onze manier van leven en onze veiligheid. Als we diverse oorlogen die gevoerd worden aan de oostgrens van Europa niet stoppen, zie ik dat als een voorbode voor fellere agressie richting Europa en Nederland. Daarom vind ik dat we de Oekraïne militair, financieel en politiek moeten steunen."
'Rechtsstaat in gevaar'
Deze uitspraken leiden tot verontwaardiging bij de politie en journalisten, vooral vanuit de FVD-hoek. Zo vindt journalist Joost Niemöller het kwalijk dat Schoof zijn AIVD-kennis opvoert om zijn politieke standpunten te verdedigen. 'Een kwalijke wijze van debatteren, want dit is kennis waarover Kamerlid Thierry Baudet niet kan beschikken. Op deze manier kan de Kamer de regering nooit controleren', reageert hij op sociale media. 'Zo breng je de rechtstaat pas echt in gevaar.'
Ook een anonieme X-gebruiker uit zijn zorgen: 'Wanneer een minister zich beroept op geheime informatie die niet gedeeld kan worden met de Kamer, wordt de mogelijkheid tot een eerlijke en open discussie ernstig beperkt. Dit creëert een onevenwichtige machtsverhouding waarin de regering zich kan verschuilen achter een muur van geheimhouding, waardoor de controlefunctie van de Kamer effectief wordt uitgehold. Het is een zorgwekkende ontwikkeling die de kern van onze democratische processen aantast. De rechtstaat is gebaseerd op het principe dat de macht van de regering gecontroleerd moet kunnen worden door onafhankelijke instanties, waaronder de volksvertegenwoordiging. Als deze controle niet meer effectief kan worden uitgevoerd omdat essentiële informatie wordt achtergehouden, dan komt de integriteit van het hele systeem in gevaar. Het is dan ook van cruciaal belang dat er mechanismen worden ontwikkeld om ervoor te zorgen dat ook gevoelige informatie op een verantwoorde manier kan worden gedeeld met de Kamer, zodat zij haar controlerende taak naar behoren kan uitvoeren.'
Na afloop spreekt Baudet van een 'zeer merkwaardig' moment in het debat. Een petitie tegen premier Schoof is inmiddels al duizenden keer ondertekend. Tijdens zijn eerset Kamerdebat vloog er ook een protestvliegtuig over Den Haag heen.