Nieuwe verkiezingen bij stuklopen rechtse formatie? 'Zou unicum zijn'
De formerende partijen PVV, VVD, NSC en BBB zijn vooralsnog niet nader tot elkaar gekomen. Mocht het kwartet er maar niet uitkomen, verwacht hoogleraar staatsrecht Wim Voermans niet dat er nieuwe verkiezingen worden uitgeschreven. Dat zou een unicum zijn, stelt de hoogleraar.
Als er verkiezingen zijn geweest, zoals het geval in november vorig jaar, moet er een nieuw kabinet opgetuigd worden. Mocht dat niet lukken, dan komen “automatisch pas in 2028 nieuwe verkiezingen”, zegt Voermans bij Sven op 1. “Dat staat in de Grondwet.”
Als het voordien gewenst is dat er nieuwe verkiezingen komen, moet de regering – het huidige demissionair kabinet in samenspraak met de koning – eerst de Tweede Kamer ontbinden. “Wat in ieder geval niet kan, is dat er in de Kamer wordt gestemd voor nieuwe verkiezingen”, aldus Voermans.
Ook niet als huidige informateurs Elbert Dijkgraaf en Richard van Zwol over een paar weken in hun rapport optekenen dat een geslaagde formatie met de onderhandelende partijen geen optie is. En ook niet als PVV-leider Geert Wilders als grootste partij erom vraagt, of dreigt hiervoor een motie in te dienen. “Hij kan roepen wat hij wilt, of een motie indienen. Maar dat een motie altijd uitgevoerd moet worden, is een populair misverstand.”
Alsnog nieuwe verkiezingen uitschrijven, betekent dat één kabinet voor de tweede keer de Kamer ontbindt. Dat is sinds 1868 niet meer voorgekomen. “Dit kabinet zal niet snel naar de noodrem grijpen van nog een keer verkiezingen binnen één jaar.”
Hij gaat verder: “Je gaat niet lichtvaardig verkiezingen uitschrijven als het even tegenzit. Dat kan gewoon niet. Kijk naar gemeentes en provincies. Daar bestaat tussentijdse ontbinding niet eens. Dat kennen we alleen in de Tweede Kamer en dat is een uiterst redmiddel. Dat gebruik je als één kabinet niet twee keer.”