Portugal maakt ruk naar rechts bij verkiezingen: 'Klaar met corrupt socialisme'
Portugal maakt een ruk naar rechts bij de vervroegde parlementsverkiezingen. De socialistische regeringspartij PS lijdt flink verlies, ten faveure van de rechtse oppositiepartijen. Dit past in een breder patroon van rechtse revoltes in Europese landen, die sinds 2022 aan de gang is.
De centrumrechtse partij AD gaat er met de winst vandoor, en pakt 33 procent van de stemmen. Ook de populistisch-rechtse partij Chega stijgt enorm, en verdubbelt bijna (van 9 procent naar 17 procent). Dit is ten koste van de linkse regeringspartij PS, die zakt van 42 procent naar slechts 29 procent van de stemmen.
Al vijf jaar lang heeft Portugal een socialistische regering. Maar dit leidde de afgelopen tijd tot steeds meer onvrede bij de Portugese kiezer. De grote sociale problemen, zoals het woningtekort, de onbetaalbare huren en zorg, en de enorme personeelstekorten, leidden ertoe dat kiezers de overstap maakten naar rechtse partijen. Ook de belastingvoordelen voor expats en telewerkers worden gezien als een probleem.
In Portugal is er al geruime tijd weinig vertrouwen in de politiek. Bij de vorige verkiezingen stemde slechts de helft van alle Portugezen, en inmiddels zijn ruim 2,5 miljoen jongeren uit hun land geëmigreerd. Ook het corruptieschandaal rondom premier António Costa (PS) en topambtenaren wierp vorig jaar een smet op regeringspartij PS. Het zorgde ervoor dat er vervroegde verkiezingen werden uitgeschreven, met een rechtse revolte tot gevolg.
Grote kans op rechtse regering
Vooral de overwinning van Chega is opmerkelijk. De partij is nationalistisch, conservatief en uitgesproken anti-islam. Daarom wordt de Portugese breed gevierd in In Europees-rechtse kringen. Zo feliciteert PVV-leider Geert Wilders de partij via sociale media. Ook AfD-leider Tino Chrupalla, RN-leider Marine Le Pen en de Spaanse partij Vox spreken online hun steun uit voor Chega. Volgens Vox is er afgerekend met 'corrupt socialisme'.
Nu de stemmen zijn geteld, is de kans groot op een rechtse regering. De partijleider van PS zegt namelijk bereid te zijn om in de oppositie te gaan. Maar het vormen van een nieuwe regering wordt nog een heikel karwei. De verkiezingswinnaar AD heeft namelijk geen meerderheid, maar tegelijkertijd wil partijleider Pedro Nuno Santos niet wil samenwerken met Chega. Mogelijk zal hij onder druk komen te staan om toch met Chega in zee te gaan, meldt De Volkskrant.
Rechtse revoltes in Europa
De rechtse revolte in Portugal past in een breder patroon in het Westen. In 2022 waren er al rechtse verkiezingsuitslagen in Zweden en Italië, die direct een rechtse regering vormden. Vorig jaar volgden ook Finland, Zwitserland, Nederland, Argentinië en Letland. Later dit jaar komen daar België en de Verenigde Staten mogelijk bij, aangezien Vlaams Belang en Donald Trump daar hoog in de peilingen zijn. In 2025 volgen wellicht ook Duitsland en Noorwegen.
In juni vinden de Europese parlementsverkiezingen plaats. Ook hier wordt een ruk naar rechts verwacht. Om dit te verzilveren, zullen rechtse partijen in heel Europa samenwerken in een internationale campagne, onder het motto 'Bevrijd Europa'. Hieraan refereert Marine Le Pen ook in haar felicitatie aan Chega: "We kijken ernaar uit u op 9 juni te zien om samen de Europese Alliantie van Naties op te bouwen."